Bir ticari işletme kuruluşundan sonra yıllara sari olarak ya da gelen taleplere bağlı olarak işleri giderek genişleyebilir. Fiziksel ürün satışı ya da müşteriyle birebir kontak halinde hizmet sağlaması gerekiyor olabilir. Bu durumda yurt içinde değişik illerde ve bölgelerde veya yabancı ülkelerde, kendisine yani merkez işletmeye bağlı olup da bulunduğu yerdeki lokal müşteriler için işlemler yapacak, müşterilerine ürün sağlayacak ya da hizmet verecek birimler yani şube açma gerekliliği doğabilir. Açacağı şubelerin bir adresi ve ticari olarak bir karşılığının olması gerekir.

Fakat Türk Ticaret kanununda merkez ve şube kavramları tanımlanmaz. Bu sebeple Türk ticaret kanununa göre işletme, merkezi’nin bulunduğu yeri ticaret siciline tescil ettirme yükümlüdür. Bu hükümlerden çıkan sonuca göre merkez, bir işletmenin idari, ticari ve hukuki yönden faaliyetlerinin toplandığı ve işlemlerinin olduğu yerdir.

Ticari işletmeyi yeni kurmayı düşünüyorsanız Ticari işletme nedir? yazımızı okumanızı tavsiye ederiz

Ticari İşletmede Neresi Merkez Neresi Şubedir?

Bazı durumlarda bir işletmenin çeşitli birimleri toplu şekilde bir arada bulunmaz. Teknik birimler, depolar veya şantiyeler idari ve hukuki birimlerin olduğu yerden başka bir yerde olabilir. Böyle bir durumla karşılaşıldığında işletmenin idari ve hukuki işlemlerini yürüttüğü yer merkez olarak kabul edilir.

Ticari İşletmede Şube Tanımı Nasıldır?

Şube tanımına gelirsek, çeşitli kanun maddelerinde şube denilmesine karşın Türk Ticaret Kanununda şubenin tanımına ve unsurlarına yer verilmemiştir. Bununla birlikte Türk Ticaret Kanunu hükümleri ve özellikle ticaret sicil uygulaması açısından esas alınabilecek bir şube tanımlaması Ticaret Sicili yönetmeliğinin 118 maddesinin bir fıkrasında yapılmaktadır. Buna göre bir ticari işletmeye bağlı olup ister merkezinin bulunduğu ticari sicil çevresi içerisinde yer alsın, isterse başka bir ticari sicil çevresi içerisinde yer alsın, bağımsız sermayesi veya muhasebesi bulunup bulunmadığına bakılmaksızın kendi başına sınai veya ticari faaliyetin yürütüldüğü yerler, acenteler ve satış mağazaları şubedir.

Şubenin temel hususları ise iç ilişkide bağımlılık dış ilişkilerde bağımsızlık ile yer ve yönetim ayrılığı şeklinde söylenebilir. İç ilişkide bağımlılık şubenin idari açıdan merkeze bağlı olması demektir. Dış ilişkilerde bağımsızlık ise şubenin merkezinin yaptığı işler türünden işleri kendi müşterileri ile bağımsız şekilde yürütebiliyor olmasıdır.

Şube, işletmenin gelişen ve yaygınlaşan işlerini değişik yerlerde ve lokal olarak oradan yürütülmesi için kurulur. Buna göre yer ve yönetim bakımından merkezden ayrıdır. Kendi başında ayrı bir yönetimi vardır.